Lista aktualności Lista aktualności

Urządzić las – co to znaczy?

Z daleka każdy las wydaje się jednorodną masą pni i liści. Jednak wchodząc za linię pierwszych drzew dostrzegamy, jak wewnątrz jest różnorodny. Pod koronami drzew starszych rosną młodsze, niektóre iglaste, inne liściaste.

 

Pod nimi krzewy albo całkiem młodziutkie drzewka, a najniżej borówki, paprocie, mchy i znów dopiero co kiełkujące siewki drzew. Wydaje się niemożliwe, aby ogarnąć całość tej bujnej przyrody, zwłaszcza gdy dotyczy lasu gospodarczego.

Cały proces planowania gospodarki leśnej nazywany jest URZĄDZANIEM LASU. Ażeby dobrze zaplanować działania w lesie konieczne jest przeanalizowanie jego obecnego stanu i historii gospodarowania. Całość takiego planowania wykonują specjaliści w oparciu o aktualną wiedzę naukową, uwzględniając jednocześnie wszystkie przepisy prawa. Opisują oni nie tylko świat roślin, widoczny nad ziemią, ale zaglądają również w jej głębię, kopiąc próbne profile glebowe. Od tego bowiem, jakiego rodzaju jest gleba, ile ma różnorodnych warstw i jak mocno jest wilgotna, zależy skład gatunkowy, pokrój lasu i jego dynamika wzrostu.
Wynikiem pracy „urządzeniowców” jest dokument, według którego leśnicy hodują i pozyskują drzewa przez kolejne 10 lat. Plan Urządzenia Lasu to kilka opasłych tomów wraz z załączonymi tabelami i mapami, gdzie każdy skrawek drzewostanu, tzw. wydzielenie, ma swoje wskazania ochronne i gospodarcze.
Ważne! Zapisy PUL nie wynikają z koniunktury na drewno, widzimisię leśników czy ekologów, ani nawet oczekiwań politycznych – jest to czysto techniczna analiza tego, co trzeba zrobić w lesie, aby on przetrwał dla kolejnych pokoleń przy jednoczesnej możliwości  korzystania z drewna, dostępności dla każdego i czerpania z niego również innych dóbr – grzybów, jagód czy dzikich zwierząt. Takie podejście nazwane jest zrównoważoną gospodarką i w niewielu krajach na świecie jest tak skrupulatnie realizowane jak w Polsce.
Finansowanie wszystkich niezbędnych badań i całego procesu planowania odbywa się przy użyciu pieniędzy zebranych w funduszu leśnym, zasilanym dochodami ze sprzedawanego przez Lasy Państwowe drewna. Zresztą całość działalności LP finansowana jest ze sprzedaży drewna, w tym również działania na rzecz ochrony przyrody, pomocy samorządom, rozwoju badań naukowych, edukacji przyrodniczej, turystyki i wielu innych.
Działalność LP nie obciąża podatników swoimi kosztami, a sprzedaż drewna zasila budżet państwa.
Wracając do samego PUL, jest to dokumentem specjalistycznym, sporządzonym z użyciem pojęć branżowych, które dla osoby niezwiązanej z lasami mogą być niezrozumiałe. Ale czy ktoś rozumie w jakim języku mówią do nas informatycy, próbując wytłumaczyć co naprawili w naszym laptopie?
Jednak, zgodnie z przepisami prawa, poszczególne etapy opracowania PUL podawane są do publicznej wiadomości z możliwością składania uwag i wniosków, które są analizowane, a sposób ich rozpatrzenia również podawany jest do publicznej wiadomości. W ten sposób Lasy Państwowe realizują element edukacji ekologicznej społeczeństwa.
Zawsze najbardziej kontrowersyjną częścią planu jest ilość zaplanowanych do pozyskania w okresie przyszłych 10 lat drzew. Wyraża się ją ilością metrów sześciennych drewna. Ta konkretna wartość zawsze, dla osób niezwiązanych z branżą drzewną, a interesujących się lasem jest „zbyt duża”, a dla przedsiębiorców, którzy przetwarzają drewno i drwali, którzy żyją z ich ścinania „zbyt mała”.
Jednak określając ilość drewna do pozyskania w planowaniu urządzeniowym bierze się przede wszystkim pod uwagę potrzeby lasu, jego trwałości i stanu zdrowotnego. Hodowla lasu, nazywana „królową nauk leśnych”, jest podstawowym elementem w planowaniu urządzeniowym. Wiąże się to z potrzebą zachowania bioróżnorodności, stabilności, odporności na zagrożenia oraz możliwości spełniania jednocześnie wielu funkcji, w tym także społecznych.
Samo pozyskanie drewna ma w tym procesie aspekt drugoplanowy i nie jest celem planowania urządzeniowego. Pozyskane drewno daje jednak możliwość finansowania wszystkich działań w zakresie gospodarki leśnej i to bez konieczności sięgania do środków budżetowych, czyli  nie obciąża kieszeni obywateli.
Nie należy zapominać, że takie właśnie działania zorganizowanego leśnictwa realizowane są od stuleci, a w czasie od ostatniej wojny znacznie przyczyniły się do wzrostu lesistości, zasobności i jakości drzewostanów w naszym kraju.
Spojrzenie na las i pracę ludzi z nim związanych nie powinno zawężać się do krytykowania tego, co widzimy tu i teraz, ponieważ plan urządzenia lasu obejmuje pełne dekady, jego konsekwencje widoczne są przez dziesięciolecia, a nadrzędnym jego zadaniem jest zachowanie lasu w dobrej kondycji przez kolejne stulecia.

 

Ireneusz Kimla