Wydawca treści Wydawca treści

Rezerwaty przyrody.

Istniejące rezerwaty przyrody.

"Prządki im. Prof. Henryka Świdzińskiego"


Położony jest na gruntach wsi Czarnorzeki i Korczyna, w gminie Korczyna w województwie podkarpackim. Rezerwat tworzony jest przez zespół najbardziej malowniczych skałek pogórza karpackiego, zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego, które w wyniku działania erozji stworzyły bardzo oryginale kształty. Jego nazwa wywodzi się z legendy która głosiła, że skały są dziewczętami zamienionymi w kamień, ukaranymi w ten sposób za przędzenie lnu w dni świąteczne. Wiązała się ona z dziwnymi formami tych skał z licznymi zagłębieniami, szczelinami, często zaokrąglonymi i przysadzistymi, które przypominały przygarbione postacie ludzkie zaklęte w kamień. Niektóre skały mają własne nazwy Prządka-Baba, Prządka-Matka, Herszt. Właśnie z powodu swojego wyglądu Prządki od zawsze wzbudzały duże zainteresowanie, a ich walory doceniono już bardzo dawno i objęto ochroną już w 1957 roku. Najwyższe i najlepiej wymodelowane są skałki położone od strony zachodniej, wznoszące się na wysokość około 20 m. Im dalej na wschód tym wielkość skał jest mniejsza, twarzą one rozległe muldy i bryłowe formy porozdzielane korytarzami, o wysokości nie przekraczającej kilku metrów. Najwyżej położony punkt rezerwatu leży na wysokości 520  m npm. W pobliżu znajduje się kolejne miejsce warte odwiedzenia, czyli Zamek Kamieniec, którego właścicielem w przeszłości był m.in. Aleksander Fredro. Flora rezerwatu obfituje w rzadkie rośliny, w tym objęte ochroną gatunkową. Należą tu widłak wroniec Huperzia selago, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare i pierwiosnek wyniosły Primula elatior.

Zamek Kamieniec

Rezerwat częściowy o pow. 13,28 ha, powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 14 lutego 1957 r. (M.P. z dnia 16 marca 1957 r.; nr 18, poz. 143). Obejmuje oddz. 108h, j, m, n Leśnictwa Odrzykoń. Rezerwat należy do typu geologicznych i glebowych, podtypu form tektonicznych i erozyjnych (PGg.te) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu leśnych i borowych, podtypu lasów mieszanych, górskich i podgórskich (EL.lmp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

„Kretówki"
Rezerwat położony jest na zalesionym paśmie wzgórz między Jabłonicą Polską (gm. Haczów) i Orzechówką (gm. Jasienica Rosielna), w rejonie przysiółka Kretówki w Woli Komborskiej.  Jego utworzenie miało na celu ochronę wyjątkowo cennej i starej populacji cisa pospolitego Taxus baccata – gatunku, który do obecnych czasów zachował się na niewielu stanowiskach  i uznawany jest za gatunek wymierający. Jest to drzewo bardzo wolno rosnące. Ze względu na właściwości drewna cisowego było ono wykorzystywane do wyrobu łuków i kusz. Między innymi z tego powodu został już w 1423 r. wzięty pod ochronę przez króla Władysław Jagiełło. W 1997 roku  na terenie rezerwatu doliczono się 457 okazów cisa. Poszczególne okazy osiągają wysokości od 2 do 16 m oraz obwód pnia od 7 do 48 cm. Wiek najstarszych okazów ocenia się na 250 lat. Chroniony gatunek występuje w drzewostanach bukowych i bukowo-sosnowych. Oprócz cisa pospolitego rośnie tu także m.in. podrzeń żebrowiec Blechnum spicant, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare, widłak wroniec Huperzia selago i kruszczyk siny Epipactis purpurata.



Rezerwat częściowy, powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 5 maja 1959 r. (M.P. z dnia 9 czerwca 1959 r.; nr 51, poz. 245). Na mocy tego zarządzenia objęto ochroną 40,54 ha. W rok później zarządzeniem MLiPD (z dnia 10 listopada 1960 r.) powierzchnię zwiększono do 95,27 ha (M.P. z dnia 7 grudnia 1960 r.; nr 89, poz. 402). W wyniku przeprowadzenia nowych pomiarów geodezyjnych jego powierzchnia wynosi 95,88 ha. Obejmuje oddz. 120b-f, 121a-f, 122h, 124a, b, 125a, d-h Leśnictwa Wola Komborska. Rezerwat należy do typu florystycznych, podtypu krzewów i drzew (PFI.kd) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu leśnych i borowych, podtypu lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

„Liwocz"
Rezerwat znajduje się na górze Liwocz (562 m n.p.m.), leżącej na pograniczu województwa podkarpackiego i małopolskiego, która jest najwyższym wzniesieniem Pogórza Ciężkowickiego. Obejmuje obszar dwóch gmin Skołyszyn i Brzyska w powiecie jasielskim. Powstał w celu zachowania zbiorowisk roślinnych typowych dla wyższych partii Pogórza Ciężkowickiego, reprezentowanych przez żyzną buczynę karpacką Dentario glandulosae-Fagetum, występującą zarówno w formie reglowej jak i podgórskiej. Występujące tu rośliny chronione to m.in. podkolan biały Platanthera bifolia i wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum. Na szczycie Liwocza wznosi się platforma widokowa, z której podziwiać możemy pogórze wraz z płynąca w dole Wisłoką, a przy dobrej widoczności nawet Tatry.

Widok z platformy widokowej, góra Liwocz, fot. G. Markowicz.

Z górą związanych jest wiele miejscowych legend. To tu miało się mieścić wyjście z tunelu, którym z Biecza w Małopolsce przed Tatarami uciekała królowa Jadwiga. Inna znana legenda opowiada o mieście, jakie miało znajdować się na Liwoczu.  Powstało ono wokół istniejącego tam wcześniej zamku. Miasto to miało bardzo zamożnych mieszkańców, którzy to w ratuszowych drzwiach wstawili złotą bramę, skąpiąc pieniędzy na kościół. Wygnali oni natomiast księdza nawołującego ich do opamiętania się, co w konsekwencji zaowocowało zapadnięciem się pod ziemię całego miasta.

Rezerwat Liwocz. Fot. G. Markowicz

Rezerwat częściowy o pow. 84,36 ha, powołany Rozporządzeniem Wojewody Podkarpackiego z dnia 19 kwietnia 2004 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarp. z dnia 24 kwietnia 2004 r., nr 42, poz. 443). Obejmuje oddz. 106a, b, d, f, 110a, b oraz 111 Leśnictwa Lisów. Rezerwat należy do typu florystycznych, podtypu zbiorowisk leśnych (PFI.zl) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu leśnych i borowych, podtypu lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

 

„Golesz"
Położony jest na terenie wsi Krajowice, w gminie Kołaczyce, w województwie podkarpackim. Powstał w celu zachowania wychodni skał piaskowca ciężkowickiego razem z otaczającym je grądem subkontynentalnym Tilio-Carpinetum betuli, oraz stanowiskami chronionych gatunków roślin w runie, z których do najrzadszych należą buławnik mieczolistny Cephalanthera longifolia i obrazki alpejskie Arum alpinum. Skałki występują na stromym stoku, wzdłuż rozetkowo rozchodzących się w kierunku południowym bocznych grzbietów, na wysokości od 270 do 320 m. n.p.m. Tworzą odosobnione formy, jak i większe grupy. Najbardziej interesujące znajdują się w górnej części zbocza, i przybierają formę baszt o wysokości do 8 m., porozdzielanych wąskimi korytarzami. W rezerwacie Golesz znajdziemy także stanowisko archeologiczne obejmujące grodzisko wczesnośredniowieczne, które w XIV wieku zastąpił zamek obronny. Zamek ten ze względów strategicznych usytuowany był na wzgórzu a jego właścicielem był m.in. Rycerz Zyndram z Maszkowic, uczestnik bitwy grunwaldzkiej.

Rezerwat częściowy o pow. 27,49 ha powołany Rozporządzeniem Wojewody Podkarpackiego Nr 26800 z dnia 22 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarp. z dnia 30 grudnia 2000 r., nr 87, poz. 934). Obejmuje oddział 89 w leśnictwie Bieździedza.Rezerwat należy do typu geologicznych i glebowych, podtypu form tektonicznych i erozyjnych (PGg.te) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu leśnych i borowych, podtypu lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz.U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).

 

„Cisy w Malinówce"
Poza gruntami zarządzanymi przez Nadleśnictwo, ale w jego zasięgu terytorialnym, położony jest rezerwat „Cisy w „Malinówce, gdzie przedmiotem ochrony jest stanowisko cisa pospolitego Taxus baccata.  Położony jest na terenie wsi Malinówka, w gminie Haczów województwa podkarpackiego. Grunty wchodzące w jego skład stanowią własność prywatną. Powstał w celu zachowania naturalnego stanowiska cisa pospolitego. W 1997 roku zinwentaryzowano tu 952 okazy tego gatunku, co stanowi jedno z największych skupisk tego gatunku w Polsce . Rosną one w drzewostanie sosnowym ze znacznym udziałem jodły, buka, grabu i dębu.

Rezerwat częściowy o pow. 4,02 ha, powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lutego 1957 r. (M.P. z dnia 3 kwietnia 1957 r., nr 26, poz. 180).
Rezerwat należy do typu florystycznych, podtypu krzewów i drzew (PFI.kd) – klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu leśnych i borowych, podtypu lasów górskich i podgórskich (EL.lgp) – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu (Rozp. MŚ z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2005 r.).